Η θέση απέναντι στην πολιτεία - Το Λάθε Βιώσας

Μιας και πλησιάζουν εκλογές, αποφάσισα να γράψω πρώτα για τη θέση που πρέπει να έχουμε - κατά τον Επίκουρο, απέναντι στο κράτος. Προτού ειπωθεί οτιδήποτε, πρέπει πρώτα να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες της εποχής, όπως και το κοινωνικό υπόβαθρο του καθενός φιλοσόφου. Ο Επίκουρος λοιπόν, προερχόταν από ξεπεσμένη αριστοκρατική οικογένεια που υποχρεώνεται από ανέχεια να παίρνει μέρος στα πολιτικά μαζί με τους κοινούς φτωχούς - όπως μας λέει ο Χαράλαμπος Θεωδορίδης. Ωστόσο μέσα της υπάρχει η δημοκρατική παράδοση η οποία καταδικάζει όλους οσους έβλαψαν το δήμο, αριστοκράτες, Μακεδόνες, Θηβαίους, Σπαρτιάτες και τους "ολίγους" με τους οποίους συνεργάζονται και κυβερνούν τη πόλη. Αυτοί πρόδωσαν το δήμο και έβλαψαν ανεπανόρθωτα στη ρίζα της την ελληνική φυλή. Η τραυματισμένη δημοκρατία πιστεύει ότι το κακό είναι παροδικό και όλοι θα πέσουν και ο δήμος θα ξαναφτάσει το παλιό του ζενίθ. Ωστόσο οι δυνατοί σε κάθε πόλη, οι προαναφερθέντες Σπαρτιάτες, Μακεδόνες και οι εσωτερικοί εχθροί του δήμου - δηλαδή της Αθήνας γιατί αυτή ειναι ο πραγματικός δήμος, έβλαπταν σε κάθε ευκαιρία την ελευθερία και τον ανθρωπισμό. Γι αυτό θα ήταν μέγιστη καταστροφή εάν εφαρμοζόταν ποτέ κάποια ουτοπικο-ιδεαλιστική πολιτεία όπως η πλατωνική ή η στωική. Γι αυτό η πολιτεία υπέφερε όπως υποφέρει και σήμερα: Πολιτικοί που ενδιαφέρονται να ανέβουν στην εξουσία για να "φάνε", απατεώνες και δικτατορίσκοι απλωμένοι παντού με το πολίτη να περιμένει ότι επιτέλους θα βελτιωθεί αυτή η χώρα. Κλείνω τη παρένθεση του σήμερα, και πάω στη κατηγορηματική άποψη του Επίκουρου. Ο ισχυρισμός ότι η πολιτεία φτιάχτηκε για την υλική άνεση και τη πνευματική καλλιέργεια του λαού είναι η μεγαλύτερη ψευτιά που ξεγελάει μόνο τους απλοϊκούς. Η πολιτεία όπως κατάντησε είναι ξεπεσμός και θλίψη. Μην ξεχνάμε ότι ο Επίκουρος ζει το θρίαμβο του Αλεξάνδρου και τις αλλεπάληλες προδοσίες της ολιγαρχίας σε μια Ελλάδα που η ίδια ξεπουλάει. Η αντίδραση του και η νοοτροπία του να ζει αποσυρμένος και να συμβουλεύει και τους οπαδούς του να κάνουν το ίδιο, έχει ιδιαίτερη σημασία. Του εξασφάλιζε μία έσχατη μορφή ελευθερίας, μακριά από τη διαφθορά και τους συμβιβασμούς της άρχουσας τάξης, η οποία προκειμένου να διαφυλάξει τα προνόμια της έπεφτε στα πόδια των ξένων κατακτητών. Είχε συνεπώς υψηλό ηθικό και εθνικό περιεχόμενο η επικούρεια προτροπή και υπογράμμιζε την ανηθικότητα της αριστοκρατίας. Αν θες λοιπόν να σώσεις τη γαλήνη και τον ανθρωπισμό σου μείνε μακριά. Φτιάξε τη δική σου πολιτεία που θα σου δίνει όσα η επίσημη δεν μπορεί, ή αλλιώς με τη περιβόητη φράση: Λαθε Βιώσας. Προσπάθησαν βέβαια να διαστρεβλώσουν το νόημα της και τότε και τώρα. Η φράση σημαίνει ν αποφεύγεις ματαιόδοξες επιδιώξεις, τις πράξεις που προκαλούν αντίδραση και διαταράζουν τη γαλήνη σου. Μεταφράζεται αυτό ως αποχή στις εκλογές; Πιθανό. Εξαρτάται από τον κάθε αυτόνομο πολίτη το τι θα αποφασίσει.. " Αν καλοεξετάσει κανείς τι είναι εχθρικότερο για τη φιλία και τι παραγωγικότερο για την έχθρα, θα βρει την πολιτική, επειδή αυτή δίνει αφορμή στη ζήλια και γεννά την αδελφή της, την φιλοπρωτία και τις διαφωνίες και τις αντιθέσεις"(Φιλόδημος VH VII 176, Επικ. σ.384)